Veranstaltungen der Forschungsstelle Bessarion

Since 1922-23, the Greek heritage of Pontus, a region located along the southern Black Sea coast in present-day northeastern Turkey, has been predominantly preserved within the Pontic diaspora in Greece and various parts of the world. At the same time, its roots in the Pontus region itself are becoming increasingly rare. The year 2025 marks 112 years of the development of Pontic Greek cultural heritage outside of Asia Minor. The challenges faced by the Greek heritage of Pontus extend beyond the events of 1916 (persecution of the Pontic Greeks) to 1923 (a population exchange and the Treaty of Lausanne Conference). Recent decades have presented significant challenges to the survival of Pontic Greek culture, espe-cially as the Pontic Greek dialect approaches extinction; UNESCO Externer Linkand EthnologueExterner Link classify Pontic Greek as a "definitely endangered" language.

This conference seeks to explore both the synchronic and diachronic aspects of the Pontic Greek heritage of Asia Minor. Our goal is to discuss, analyse and compare the characteristics and status of Pontic Greek culture both before and after 1923 from a multidisciplinary per-spective. The following questions will be addressed:

• What is the linguistic situation of the Pontic Greeks in Greece and other regions with substantial Pontic diaspora communities, such as Germany?
• What do we know about the current state of the Pontic Greek dialect and other cultural expressions of Pontic Hellenism in its place of origin?
• How has the history of Pontic Hellenism been shaped by 112 years of development of Pontic heritage outside of the Pontus region?
• What changes have occurred in Pontic music?
• What additional questions can be formulated regarding ethnology, history, diaspora and genocide studies?

Given the interdisciplinary nature of this conference, we invite submissions of abstracts no longer than 300 words (excluding references) from all fields within Greek Studies, including but not limited to linguistics, ethnology, musicology and diaspora and genocide studies.

Abstracts should be sent by email both in Word and PDF files to the conference organizers, Isabella Greisinger, Thede Kahl, and Vassilios Spyropoulos, by 31 January 2025.

Flyer.pdf, 685 kb

Die Forschungsstelle Bessarion und die Professur Südslawistik führten eine Tagung zur Nationsbildung im 18. Jh. durch. Im Mittelpunkt standen die Prozesse des aufkommenden Nationalbewusstseins auf dem Balkan während der frühen Neuzeit – einer Epoche, in der die politischen, kulturellen und sozialen Strukturen der Region in einem dynamischen Wandel begriffen waren.  Die Tagung beleuchtete die Entwicklungen auf dem östlichen Balkan, einer Region, die im Vergleich zum westlichen Teil des Balkans nach wie vor weniger umfassend erforscht ist. Dabei wurden zentrale Fragen diskutiert: Wie entstanden erste Vorstellungen von „Nation“ in einer von Vielvölkerstaaten geprägten Welt? Welche Rolle spielten Sprache, Religion und historische Narrative bei der Herausbildung nationaler Identitäten? Und wie beeinflusste die osmanische Herrschaft diese Entwicklungen?

Nationsbildung im südosteuropäischen Kontext des 18. Jahrhunderts war ein komplexes Phänomen, geprägt von einer Wechselwirkung zwischen lokalen Bestrebungen nach kultureller Selbstbestimmung und den Einflüssen europäischer Aufklärungsbewegungen. Während in Westeuropa zentrale Nationalstaaten zunehmend erstarkten, begann der Balkan seine eigene Identität in der Spannung zwischen osmanischem Reich und aufstrebenden europäischen Mächten zu formen. Zu den hochkarätigen Referenten der Tagung zählten renommierte Wissenschaftler wie Prof. Dr. Konstantinos Giakoumis, Dr. Nadezhda Alexandrova, Dr. Grigor Boykov und Dr. Ovidiu Olar. Aus Jena trugen Prof. Dr. Thede Kahl und Dr. Dimiter Peev bei. Gemeinsam gelang es den Teilnehmern, nicht nur bestehende Forschungslücken zu benennen, sondern auch neue Perspektiven für die weitere wissenschaftliche Auseinandersetzung mit der Nationsbildung auf dem Balkan zu entwickeln.  Die Ergebnisse der Tagung werden 2025 in der Buchreihe Greece and beyondExterner Link veröffentlicht.

Programm.pdf, 1 mb

Στις 12 Οκτωβρίου 2024, το Ίδρυμα «Ελληνικό Σπίτι Φραγκφούρτης» φιλοξένησε μια ιδιαίτερη εκδήλωση αφιερωμένη στο Ερευνητικό Κέντρο Βησσαρίων του Πανεπιστημίου Friedrich Schiller της Ιένας. Στην εκδήλωση, παρουσιάστηκαν οι δράσεις και τα πρώτα αποτελέσματα του Κέντρου από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του. Η βραδιά ξεκίνησε με μουσική εισαγωγή από τον Γιάννη Καρή και έναν θερμό χαιρετισμό από τη Δρα Κυριακή Αρχάβλη, Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος, και τον Δρ. Σάββα Αποστολίδη από την AHEPA Α617 Frankfurt.

• Ο Καθ. Θεόδωρος Καλ (Prof. Dr. Thede Kahl), επιστημονικός διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Βησσαρίων, παρουσίασε τις ερευνητικές δραστηριότητες και τα επιτεύγματα του πρώτου έτους.
• Η Dr. des. Andreea Pascaru εστίασε στις επίκαιρες γλωσσολογικές έρευνες για τα ποντιακά.
• Ο Δρ. Σωτήριος Ρουσιάκης αναφέρθηκε στις επιτόπιες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στη Βόρεια Εύβοια και στον Έβρο.
• Η Ελένη Πολυκάρπου μίλησε για τη συμβολή του Πανεπιστημίου Ιένας στις Νεοελληνικές Σπουδές.
• Η Claudia-Maria Maruschke παρουσίασε τη νέα εκδοτική σειρά Cultural crossroads – Greece and beyond Externer Linkκαι το πρώτο βιβλίο της σειράς, που αφορά τα παιδιά Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην DDR.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με δεξίωση, δίνοντας την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να ανταλλάξουν απόψεις και να συζητήσουν για μελλοντικές συνεργασίες. Το Ίδρυμα «Ελληνικό Σπίτι Φραγκφούρτης» τόνισε τη σημασία της υποστήριξης τέτοιων πρωτοβουλιών, συμβάλλοντας στην προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και της γλωσσολογικής έρευνας.

Πρόγραμμα.pdf, 257 kb          Αφίσα.png, 553 kb